Opties voor het beheren van een systeemcrisis bij de banken

Opties voor het beheren van een systeemcrisis bij de banken
Auteur(s):	Bernard Lietaer, Robert Ulanowicz, Sally Goerner
Taal:	Nederlands
Type:	Artikel
Trefwoorden:	geld, crisis, bankieren, bankcrisis, WIR, systemen
Pagina's:	27
Download:	Opties voor het beheren van een systeemcrisis bij de banken

Dit is een vertaling van Options for Managing a Systemic Bank Crisis.

Samenvatting

De huidige financiële crisis is niet het resultaat van een management falen of cyclische fouten maar van structurele problemen: in de voorbije 20 jaar hebben we meer dan 96 grote bankcrisissen gekend, en deze ineenstortingen kwamen voor onder erg verschillende reguleringssystemen en in verschillende ontwikkelingsstadia van een economie. Totnogtoe zijn enkel conventionele oplossingen toegepast – nationalisering van de probleemkredieten (zoals in het originele Paulson reddingsplan) of nationalisering van banken (zoals in Europa). Deze maatregelen verhelpen enkel de symptomen maar niet de systeemeigen oorzaak van de huidige bankcrisis. Op dezelfde manier zullen de financiële herreguleringen, die op ieders politieke agenda zullen staan, hoogstens de regelmaat van een dergelijke crisis verminderen, maar niet vermijden dat het opnieuw gebeurt. Betere oplossingen zijn dringend aan de orde, want de vorige instorting van die omvang, de Grote Depressie van de jaren ’30, draaide uit op een golf van fascisme en wereldoorlog II.

In deze verhandeling beschrijven we een recente conceptuele doorbraak, gebaseerd op ecosystemen in evenwicht, die aantoont dat alle complexe systemen, ook monetaire en financiële, structureel labiel worden wanneer teveel nadruk ligt op efficiëntie, ten koste van diversiteit en verbondenheid die de cruciale veerkracht verzekeren. Het punt is niet dat ecosystemen een handige metafoor zijn om economie te beschrijven. Het punt is dat economie en ecosystemen dieperliggende wetten volgen die voor alle complexe kringloopsystemen gelden, zo ook economie en ecosystemen.

Het verrassende inzicht dat dit systeemperspectief brengt, is dat duurzame dynamiek op financieel gebied een diversificatie van betaalmiddelen en instituties vraagt, via het invoeren van nieuwe betaalmiddelen, speciaal ontworpen om geld meer beschikbaar te hebben in zijn primaire functie van ruilmiddel, eerder dan van spaar- of speculatiemiddel. Bovendien zijn deze middelen speciaal ontworpen om onbenutte deugden te verenigen met onvervulde noden in een gemeenschap, regio of land. Deze betaalmiddelen noemen we complementair omdat ze de conventionele, nationale munt niet vervangen maar daar parallel mee functioneren.

Deze systeembenadering is beschikbaar, en alles is in gereedheid om een technische oplossing te implementeren die ervoor zorgt dat de vernietigende effecten van bancaire en/of monetaire crashes tot het verleden behoren. Een overheid kan deze strategie van grotere diversiteit en duurzaamheid in munten het best ondersteunen door gedeeltelijk, in periodes waar banken niet meer in staat zijn om de echte economie voldoende te financieren, betalingen van belasting te aanvaarden in een goed ontworpen complementaire munt. De keuze van het complementair systeem is een technische aangelegenheid (duurzaam en bestand tegen fraude) en een politieke (welke activiteiten willen we steunen). Een goede kandidaat is een complementaire, professioneel beheerde, business-to-business (B2B) munt, naar het voorbeeld van het WIR-systeem. Deze munt is al 75 jaar succesvol in Zwitserland, en vertegenwoordigt vandaag een kwart van alle business in het land. Econometrische analyses door vakgenoten hebben uitgewezen dat de WIR een belangrijke, contracyclische, stabiliserende factor is die de spreekwoordelijke stabiliteit van de Zwitserse economie verklaart.