LETS
LETS staat voor Local Exchange Trading System. LETS is de eenvoudigste van alle vormen van alternatief geld. Het werd uitgevonden door Michael Linton in 1983 in Commox Valley in Canada, toen dat plaatsje gebukt ging onder geldgebrek.
In zijn eenvoudigste vorm werkt een LETSkring of ruilkring als volgt:
- de leden hebben een lopende rekening bij het centrale systeem
- bij het begin van het lidmaatschap is het saldo op een rekening gelijk aan nul punten
- de punteenheid heeft meestal een plaatselijk aansprekende naam, bijvoorbeeld Keien in Amersfoort
- bij een transactie komen de leden de prijs (een aantal punten) overeen. Zaken als verf, ingrediënten en benzinekosten worden in gewoon geld afgerekend
- een bewijs van de transactie gaat naar de admnistratie. Dit kan een cheque zijn, ondertekend door de koper, maar ook een mailtje of een telefoontje.
- de administratie boekt het bedrag in punten tussen de rekeningen over
- er is meestal een minimumsaldo vastgesteld, soms ook een maximumsaldo
- er wordt geen rente gerekend op de saldi, niet positief en niet negatief. Rood staan is dus geen probleem.
- meestal wordt er van elk lid van tijd tot tijd een bedrag overgeboekt naar een centrale rekening, waaruit bijvoorbeeld de activiteiten van het bestuur betaald worden.
- er wordt meestal periodiek een lijst van vraag en aanbod gepubliceerd. Een en ander staat natuurlijk ook steeds vaker op een internetsite.
Het briljante van LETS is dat er geen geld in omloop gebracht hoeft te worden. Er is helemaal geen geld, er is alleen een administratie van 'gegeven' en 'ontvangen', die over de hele gemeenschap gezien per definitie in balans is (de soms van de saldi is daarom altijd 0). Door een economische handeling ontstaat er alleen een verschuiving in de rekeningen. Er wordt geld geschapen noch vernietigd, en er wordt geen rente gerekend.
Een LETS is makkelijk op te zetten en het principe spreekt veel mensen aan. Maar LETS heeft door zijn eenvoud ook nadelen:
- een LETS leunt zwaar op een kleine groep mensen die al het werk doen. Elke transactie bezorgt de centrale administratie werk, al wordt dit tegenwoordig verlicht door transacties via internet af te handelen, bijvoorbeeld met het veelgebruikte systeem Cyclos. Besturen (ook vaak kerngroepen genoemd) raken vaak moegestreden.
- bedrijfjes zijn moeilijk bij een pure LETS te betrekken. Het blijft daarom vaak een kring van particulieren met een beperkt aanbod. Overigens zijn bedrijven wel heel geschikt voor een algemenere vorm van onderling krediet, zoals de CMN of een barterkring.
- door de aard van LETS zijn grotere projecten heel moeilijk met punten op te zetten