Het geld van de toekomst/Bia Kud Chum
| ← | → |
Tweeduizend dorpelingen uit het Kud Chum-district in Yasothon in het noordoosten van Thailand, ongeveer tien uur reizen van Bangkok, begonnen op 29 maart 2000 te handelen met behulp van een renteloze complementaire munteenheid, ‘bia’ genaamd.
Op het eerste gezicht ziet de kleine plattelandsmarkt in het dorpje Santisuk er net zo uit als elke andere Thaise plattelandsmarkt. Maar als een klant vraagt: ‘Wat kost die fles vloeibare zeep die door de dorpelingen zelf thuis gemaakt is?’ antwoordt de vrouw achter de tafel met een brede lach, waardoor zij haar door betelnoten roodgekleurde tanden toont: ‘30 baht en 5 bia.’
‘Bia’ is de naam van een munteenheid die in waarde gelijk is aan en tegelijk gebruikt wordt met de Thaise bath. Er zijn biabiljetten met een nominale waarde van 1, 5, 10, 20 en 50 bia. De biljetten worden aan de leden van de gemeenschap verstrekt door de Bia Bank in Santisuk. Mevrouw Buatong Boonsri, manager van de Bia Bank, legt uit dat de leden van de gemeenschap maximaal 500 bia kunnen lenen. ‘Het bedrag aan bia dat zij lenen moeten zij terugbetalen, maar het belangrijke verschil is dat er geen rente wordt berekend. Er wordt ook geen rente vergoed op de tegoeden die zij bij de bank aanhouden.’ Mevrouw Buatong zegt: ‘Alleen leden van de gemeenschap die zich bij de bank hebben aangemeld kunnen van deze dienst gebruikmaken. Ook niet-geregistreerde dorpelingen mogen de bia gebruiken als ze dat willen, gewoon door ze van andere leden van de gemeenschap te accepteren.’
Het gebruik van de bia is beperkt tot zes naast elkaar liggende dorpen. Daarom vroeg een bezoeker: ‘Wat is nu het nut van een bia als ik daar mijn buskaartje naar Bangkok niet mee kan betalen?’ Pranomporn Tetthai, lid van de Bia Kud Chum-werkgroep in het dorp Kud Hin, zegt: ‘Dat is nu precies waar het om gaat! Wij proberen het aantal dingen dat dorpelingen buiten de gemeenschap kopen te verminderen en willen de plaatselijk geproduceerde goederen en diensten bevorderen.’ Hij voegt eraan toe: ‘We verdienen ons inkomen uit de landbouw (door de verkoop van jasmijnrijst) nog steeds in baht. Daardoor hebben we baht voor noodzakelijke uitgaven, bijvoorbeeld voor opname in het ziekenhuis. Maar voor plaatselijke goederen en diensten kunnen we onze kosten verlagen door in bia te handelen.’
Na een ceremonie waarbij aalmoezen werden gegeven hield Pra Supajarawatr, de abt van de Talad-tempel, een preek die over hetzelfde onderwerp ging: ‘Onze voorouders vertrouwden op zichzelf,’ zei hij. ‘Zij ruilden met elkaar op basis van vriendschap en wederzijds respect. Er was een overvloedige natuurlijke omgeving en de relaties binnen de gemeenschap waren sterk.’ Pra Supajarawatr is al meer dan drie decennia erg actief bij de ontwikkeling van gemeenschappen in de regio. Zijn inspanningen hebben een bijdrage geleverd aan het behouden van bossen in dat gebied, aan hernieuwde kennis van traditionele geneeskunde en aan het bewaren van plaatselijke cultuur. Hij zei: ‘Tegenwoordig zijn wij steeds meer afhankelijk van mensen met wie we geen gemeenschapsbanden hebben, maar alleen een commerciële relatie. Zelfs binnen de gemeenschap willen we voordeel van elkaar hebben, in plaats van elkaar te steunen. Het milieu wordt slechter. Verhoudingen binnen de gemeenschap raken in verval. Ik hoop dat de Bia Kud Chum deel kan uitmaken van het proces om destructieve afhankelijkheid te verminderen en onze gemeenschap sterker te maken.’
Tijdens een pauze op de markt zegt Sulak Sivaraksa, een bekende activist voor betere sociale verhoudingen en stichter van de ‘Spirit in Education Movement’: ‘Welvaart betekent niet dat je veel auto’s hebt. Echte welvaart is stabiliteit van de gemeenschap. De tendens om veel te kopen, waardoor dorpelingen verstrikt raken in een nooit eindigende schuldpositie, vernietigt die stabiliteit.’ Volgens Sulak ligt het antwoord in een terugkeer naar groter vertrouwen in de eigen mogelijkheden. Hij zegt: ‘Vertrouwen in onszelf betekent een terugkeer naar de uitgangspunten van het boeddhisme. Dit proces moet beginnen in de gemeenschap. Het kan niet van bovenaf worden opgelegd.’
Aan het eind van de eerste dag hadden 112 huishoudens, uit een totaal van ongeveer 600 huishoudens in de gemeenschap, zich geregistreerd als lid van het Bia Kud Chum-stelsel. Meer dan 8000 bia was als renteloze lening opgenomen.