Het geld van de toekomst/De krachten die de Zorgzame Samenleving voeden

←

Gevolgen van een combinatie

Het geld van de toekomst (143) Bernard Lietaer

Hel op Aarde

→

Het scenario van de Zorgzame Samenleving wordt gedreven door een collectieve reactie om zich op een veilige basis terug te trekken. Het maakt de zorgen over plaatselijke veiligheid en de gemeenschap, die zo duidelijk in de huidige samenleving aanwezig zijn, tot prioriteit. Als er een verstoring in het geld optreedt, zullen alle lopende financiële overeenkomsten—zoals salarissen en huren—geen betekenis meer hebben. Levenslang gespaard geld wordt in enkele dagen weggevaagd, waardoor mensen plotseling voor een veel onzekerder toekomst komen te staan dan ze ooit voor mogelijk hielden. In zulke omstandigheden kunnen collectieve angsten en spoken een krachtige rol spelen.

Maar in verschillende delen van de wereld hebben meer extreme vormen van wat hier beschreven werd zich al voorgedaan. Wat in Joegoslavië in de late jaren tachtig als monetair probleem begon, werd al snel tot intolerantie jegens ‘de anderen’, die door sommige etnische leiders als zondebokken werden gebruikt om de woede van zichzelf weg te leiden en in dat proces hun macht te versterken. ‘Etnische zuivering’ is daardoor een direct gevolg van het aanpassingsprogramma van het IMF in de late jaren tachtig, dat extreem nationalistische leiders de sociaal-politieke context gaf om de macht over te kunnen nemen. Het monetaire probleem in Indonesië leidde binnen enkele dagen tot massaal geweld, plunderingen en verkrachtingen, gericht tegen Chinese minderheden. Ook in Rusland is discriminatie jegens minderheden door de financiële ineenstorting verergerd. Bijna niemand onder de intelligentsia in elk van deze landen zou zulke gebeurtenissen nog maar een paar maanden vóór de onrusten begonnen voor mogelijk hebben gehouden. Evenmin zijn zulke gebeurtenissen zonder precedent. De joodse minderheid bijvoorbeeld werd de zondebok voor de gevolgen van de monetaire ineenstorting van Duitsland in de jaren twintig. Monetaire crashes laten mensen in angst, wanhoop en woede achter. Dit is een explosief sociaal mengsel, dat door demagogen kan worden uitgebuit.

In Zorgzame Samenlevingen kan de controle over lokale munteenheden gebruikt worden om de mensen in een veilige cocon te stoppen. Zoals alle andere zaken in de wereld kunnen lokale munteenheden zowel positief als negatief gebruikt worden en in dit scenario worden de beperkende mogelijkheden onthuld. Later, in hoofdstuk 5 en 6, zult u zien dat de invloed op gemeenschapsgeld zeer constructief kan zijn als het ontworpen is als aanvulling op de nationale munteenheid. U zult ook zien waarom en hoe deze munteenheden zich in een tiental landen ter wereld gevestigd hebben.

Als het officiële wereldgeldstelsel instort, kunnen zulke plaatselijke geldstelsels zeer wel—bij gebrek aan beter—het best beschikbare vangnet worden. Door de schok zullen mensen zich haasten om tegen elke prijs psychologische veiligheid te vinden. Wonderlijk genoeg wakkeren juist de krachten naar globalisering een duidelijk merkbare nieuwe nadruk op lokale prioriteiten en lokale culturele eenheid aan. Dit kan vreedzaam geschieden maar, zoals we in recente jaren gezien hebben, dat is niet altijd het geval. De groeiende trend naar lokale etnische prioriteiten en culturele afscheiding op kleinere schaal heeft de oorlogsbandieten al losgelaten in zo’n verscheidenheid van plaatsen als voormalig Joegoslavië, Azerbeidzjan en Rwanda.

Te midden van de mogelijke toekomsten zijn de twee tot nu toe beschreven mogelijkheden de slechtste noch de gunstigste. We zullen nu even kort kijken naar twee extremere mogelijkheden. Ik noem ze ‘Hel op Aarde’ en ‘Duurzame Voldoening’.

Tijdschema voor de revolutie

1980+	Ontwikkeling van de eerste LETS-systemen, de eerste naoorlogse complementaire muntstelsels, vooral in Canada, Nieuw-Zeeland en Noord-Europa (meer details in hoofdstuk 5).
1990	De IRS geeft in de VS belastingvrijstelling voor het stelsel van een plaatselijke Tijddollar (zie hoofdstuk 6).
1991	Begin van de eerste oorlog voor ‘Etnische Zuivering’ in Joegoslavië.
1992	Het geldstelsel van Ithaca-uren wordt geïntroduceerd in Ithaca, New York.
1995	Een enquête in de VS laat zien dat 83% van de bevolking aan het ‘opnieuw opbouwen van de gemeenschap’ de hoogste prioriteit geeft.
1996	(14 mei) eerste hoorzitting voor de Subcommissie voor Technologie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden over het ‘oplossen van het softwareprobleem van het jaar 2000’.
1997	Decentralisering van het systeem van sociale voorzieningen in de VS, versnelling van de machtsoverdracht van de federale regering naar de staten en gemeenten.
2000	Religieuze apocalyptische groeperingen nemen toe.
2015	Het eerste jaar waarin meer commerciële transacties in complementaire munteenheden plaatsvinden dan in de oude, aangeslagen nationale munteenheden.
2020	Het meisje in de nachtmerrie van Haight Street krijgt haar inwijdingstatoeage.