Het geld van de toekomst/Enige voorbeelden uit het dagelijks leven

Uit Aardnoot
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Munteenheden die gemeenschapszin bouwen

Het geld van de toekomst (244)
Bernard Lietaer

Tijddollars

De rest van dit hoofdstuk is gewijd aan zeven case-study’s. De eerste drie zijn toepassingen uit de VS, de andere komen uit respectievelijk Brazilië, Japan, Mexico en Thailand. Elk beschrijft een geheel verschillende benadering. U zult van elk iets anders leren, maar u kunt ook de kern van het concept zien door uit de zeven alleen die voorbeelden te kiezen die u het meest intrigerend vind. De zeven case-study’s zijn:

  • Tijddollars, uitgevonden door een vooraanstaande jurist in Washington en nu toegepast in een paar honderd gemeenschappen in de VS. Dertig verschillende staten zijn deze aanpak nu aan het stimuleren om op pragmatische wijze plaatselijke kwesties op te lossen.
  • Ithaca-uren, een papieren munteenheid die is gelanceerd door een gemeenschapsactivist in het kleine universiteitsstadje Ithaca, New York. Ithaca is een gemeenschap van ongeveer 27.000 inwoners met een relatief laag inkomen. Soortgelijke systemen van papieren munteenheden zijn nu in 39 verschillende gemeenschappen in de VS operationeel.
  • De PEN Exchange, die aangeeft hoe een complementaire papieren munteenheid meehielp om de gemeenschap op te bouwen in Takoma Park, Maryland, een welvarende voorstad van Washington D.C.
  • Curitiba, een provinciehoofdstad met 2,3 miljoen inwoners in Brazilië, waar een burgemeester al 25 jaar lang complementaire munteenheden gebruikt om deze stad uit de Derde Wereld in minder dan één generatie op het niveau van de standaarden van de Eerste Wereld te brengen. In 1992 kreeg Curitiba van de Verenigde Naties de titel van ‘meest ecologische stad ter wereld’. De burgemeester is een nationaal erkende politieke held geworden.
  • Een opmerkelijk succesvolle toepassing van een gespecialiseerde ‘Munteenheid voor de Gezondheidszorg’, die op nationaal niveau in Japan werkzaam is en een innovatieve manier is om de kwaliteit van de gezondheidszorg te verhogen zonder dat het de overheid geld kost.
  • Tlaloc: een munteenheid in een Mexicaanse volksbuurt geeft een nieuwe kijk op lowtech complementaire munteenheden. Zij werkt zonder dat individuele gebruikers toegang tot een computer of zelfs een telefoon moeten hebben.
  • Bia Kud Chum: de eerste complementaire munteenheid in Zuidoost-Azië, waar internationale expertise geleid heeft tot een combinatie van de technologie van papiergeld met een stelsel van wederzijdse tegoeden.
Complementaire munteenheden en economische theorie

De economische theorie stelt dat er geen reden is waarom de mensen het ongemak van het naast elkaar gebruiken van complementaire munteenheden en de nationale munteenheid zouden accepteren.

Sommige economische theoretici hebben geprobeerd het hele fenomeen van niet-traditionele munteenheden weg te wuiven op basis van belastingontduiking. Maar het fenomeen van complementaire munteenheden laat zich niet op zo’n eenvoudige basis wegzetten.

Het bewijs hiervoor is dat de meest voorkomende soort complementaire munteenheid het Local Exchange Trading System (LETS) is, waarbij alle transacties in een computer worden opgeslagen. Het is voor een belastingdienst heel eenvoudig om dat te controleren en belasting te heffen op wat er in dat systeem gaande is. Het is zelfs een stuk gemakkelijker dan wanneer de nationale munteenheid wordt gebruikt.

Deelnemers zelf rechtvaardigen het ongemak van het naast elkaar gebruiken van twee munteenheden omdat zij een wedergeboorte van hun gemeenschap hebben ervaren als er goed ontworpen complementaire munteenheden worden gebruikt.

Dit hoofdstuk wordt afgesloten met twee voorbeelden van hightech geïntegreerde betalingssystemen die tweeledige betaling, in zowel de nationale munteenheid als de complementaire munteenheid, in één transactie mogelijk maakt.