Het geld van de toekomst/Het supranationale niveau
| ← | → |
Tot slot zijn er nog twee belangrijke familieleden die de voornaamste supranationale coördinatiemiddelen tussen centrale banken vertegenwoordigen:
- de ene is een politieman—het IMF;
- de ander is een particuliere club—de BIB.
Het IMF, opgericht in 1945 als handhaver van de regels van Bretton Woods, is de controller van centrale banken over de hele wereld en de officiële beleidsinstantie van het wereldgeldstelsel. Sinds 1997 zijn 182 landen lid. Een Executive Board, bestaande uit 24 leden, heeft de beschikking over een staf van ongeveer 2300 professionals, vooral economen. Het IMF is de ‘lender of last resort’, waarvan ledenlanden in geval van nood leningen kunnen krijgen uit een reserve van $210 miljard, die gevormd wordt uit de ‘quota’s’ van alle ledenlanden. Deze leningen worden altijd verstrekt op voorwaarde van strikte economische bezuinigingsmaatregelen, en vandaar zijn reputatie als politieman van de economische wereld. De VS hebben een overheersende invloed in het IMF. Niet alleen hebben zij bij besluiten het vetorecht, zij zijn toevallig ook fysiek ‘in de buurt’ in Washington, D.C.
De BIB heeft een eigenaardiger geschiedenis. Zij werd ingesteld in 1930, met het oogmerk om de Duitse oorlogsherstelbetalingen te behandelen. Het werd een particuliere club, in handen van en uitgevoerd door de ‘10+1’ centrale banken. De ‘10+1’ worden zo genoemd omdat er aan de ene kant 10 centrale banken zijn die haar opgericht hebben, met aan de andere kant Zwitserland als gastland (als resultaat van zijn strategie van ‘actieve neutraliteit’ is Zwitserland vaak tegelijkertijd ‘binnen’ en ‘buiten’; het behoort bijvoorbeeld nog steeds niet ‘officieel’ tot het IMF of de VN). De doelstelling van het BIB was, elke belangrijke kwestie aan te pakken die het best met efficiënte discretie kon worden behandeld. Politici, beambten of ministers van Financiën, zelfs presidenten of eerste ministers zijn niet welkom.
Men zou bijna vergeten dat de BIB ook een bank is, hoewel haar enige klanten de centrale banken zijn. Vandaar haar bijnaam ‘centrale bank van de centrale banken’. Zij heeft nu zelfs een aanzienlijke valuta dealingroom, recent geïnstalleerd om haar in staat te stellen het wereldgeldstelsel op de minuut te volgen en om grote markttransacties voor haar leden centrale banken te verzorgen. Het blijft een bescheiden instelling in verhouding tot de invloed die zij uitoefent: zelfs vandaag zijn er slechts 450 werknemers, inclusief een researchteam van ongeveer 50 economen die onder andere een zeer gerespecteerd jaarverslag uitbrengen over de toestand van het financiële stelsel in de wereld. De BIB heeft in het verleden naam gemaakt met het blussen van brandjes; zij zal ongetwijfeld ook deel uitmaken van elke toekomstige brandweerbrigade.
We hebben hier een foto van de belangrijkste spelers in het veld gezien. Maar elke gedachte dat dit geldspel een statisch spel is, wordt verdreven zodra we alle stukjes van de monetaire puzzel samenvoegen.