Werkt LETS?

Uit Aardnoot
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Werkt LETS?
Auteur(s): Jeff Van Ouytsel, Katrijn Vanderweyden
Taal: Nederlands
Type: Thesis
Trefwoorden: geld, LETS, ruilhandel, ruilkringen, sociologie, economie
Pagina's: 25
Download: Werkt LETS?

Onze naoorlogse samenleving is een ‘arbeidsmaatschappij’. Deze typering geeft de centrale plaats van betaalde arbeid in de welvaartsstaat zeer duidelijk aan. Betaalde arbeid wordt gezien als één van de belangrijkste sleutels tot burgerschap en sociale integratie.

Wie verstoken blijft van werk, blijft verstoken van een essentiële bron van menselijke ontplooiing en persoonlijk welzijn. In de wetenschappelijke wereld werd deze stelling jarenlang onderschreven. Ook voor de overheid diende ze als uitgangspunt voor een werkgelegenheidsbeleid dat er naar streefde elk lid van de samenleving van een betaalde baan te voorzien.

Sinds enkele decennia komt dit streven naar een volledige tewerkstelling meer en meer onder vuur te liggen. Ook bij de veronderstelde band tussen werk en maatschappelijke integratie worden verschillende – empirische én ideologische - vraagtekens geplaatst.

Een eerste aanleiding hiertoe was het voortbestaan van een hardnekkige, structurele werkloosheid, met de sociale uitsluiting van enkele honderdduizenden werklozen tot gevolg. Vandaag verplaatst de aandacht zich naar de taakverdelingsproblemen die het tweeverdienersschap met zich meebrengt.

Zowel in de wetenschap als in het beleid klinkt de vraag stilaan luider of de (voltijdse) tewerkstelling van beide partners in een gezin, gedurende de hele loopbaan, wel de beste garantie biedt voor een volwaardige deelname aan het maatschappelijk gebeuren. Zijn er dan geen alternatieven voor of naast betaalde arbeid?

Sociaalwetenschappelijk onderzoek over de band tussen maatschappelijke integratie en werk en over de band tussen integratie en mogelijke alternatieven voor werk, kan het debat over de toekomst van onze samenleving van een belangrijke empirische basis voorzien. In deze paper wensen we een bijdrage te leveren aan de feitenkennis over arbeid en niet-arbeid.

We willen LETS, oftewel Local Exchange and Trading Systems, vergelijken met betaald werk. De activiteiten binnen lokale ruilkringen vertonen een verwantschap met werk. Mensen wisselen er diensten uit op een markt van vraag en aanbod. Toch zijn er enkele cruciale verschillen. In een ruilkring wordt het ontvangen van een dienst niet betaald, wel gewaardeerd met lokale ruileenheden. Het aanbieden of ontvangen van een dienst is er daarenboven steeds volledig vrij. Of zoals Letsers het zelf omschrijven:

“Het gebruiken van LETS is het recht om binnen een gesloten systeem je eigen ruileenheden te creëren met het behoud van het recht op ‘ik wil’ en ‘ik wil niet’ (LETS Antwerpen-Stad, 1999).

In deze paper gaan we na in hoeverre en op welke manier dit ‘letsen’ op het vlak van integratie net als werk een aantal belangrijke functies vervult. We deden een onderzoek bij drie lokale ruilkringen in Vlaanderen en ondervroegen de leden over zowel de aard als de betekenis van hun deelname aan LETS.

In een eerste deel omschrijven we wat lokale ruilkringen juist zijn. We lichten toe hoe ze ontstonden en hoe ze werken. In een tweede deel gaan we in op wat werk of betaalde arbeid is en wat het voor je opname in de samenleving betekent. In een laatste deel wegen we werken en letsen tegen elkaar af.