Het geld van de toekomst/De volgende Gutenberg-revolutie?
| ← | → |
Ze wekt de indruk de grootste boekhandel ter wereld te zijn, maar Amazon.com heeft geen enkele boekwinkel. Zij begon haar activiteiten in 1994 en boekte in 1996 verkopen ter waarde van $16 miljoen. In 1997 verkocht zij boeken voor $148 miljoen en in 1998 voor een ontzagwekkende $460 miljoen. Meer dan twee miljoen titels zijn op elk moment met een klik van de muis beschikbaar. Sommige mensen denken dat bij zulke duizelingwekkende trends de bomen tot in de hemel groeien: per november 1998 was de marktwaarde van de aandelen in Amazon.com $6,3 miljard. In 1998 besloot de grootste uitgever ter wereld, Bertelsmann in Duitsland, de internetwinkel van Barnes and Noble te kopen, teneinde direct in deze elektronische strijd mee te kunnen doen.
Maar de echte revolutie voor boeken via internet is in de handel nog onzichtbaar. Er zijn patenten uitgegeven voor een dunbladig ‘elektronisch boek’. Zo’n ‘e-boek’ ziet eruit als een gewoon boek met een paar honderd flinterdunne bladzijden, maar elke ‘intelligente’ bladzijde wordt gestuurd door haar eigen computerchip en is bedekt met miljoenen microscopische tweekleurenparticles. De ‘rug’ van het boek verbergt de chips en de benodigde stroom- en verbindingsstekkers.82 Anders dan op een computerscherm kunt u door elke bladzijde bladeren en u herinneren waar u gebleven bent. Het is geheel flexibel en oneindig te gebruiken. Dit e-boek kan met elke benodigde inhoud worden geladen en de resolutie is beter dan die van de tekst die u nu leest. Er zijn verschillende formaten beschikbaar: van kranten- tot pocketboekformaat, van kindvriendelijk tot waterbestendig. U kunt uw e-boek in uw rugzak stoppen, in de bus of op het strand lezen, en het is steviger dan het boek dat u in uw hand houdt.
Er is een tweede Gutenberg-revolutie op komst, waarin iedereen schrijver kan worden en zijn boek kan verkopen tegen de huidige prijs van royalty’s. De meeste boekhandels worden coffeeshops, waar men aantekeningen vergelijkt en tips uitwisselt over de interessante websites die gedetailleerde overzichten geven van het oneindige aanbod van beschikbare ‘publicaties’. Voor mensen die de voorkeur geven aan die goede oude traditionele papieren boeken kan een drukker/binder—gevestigd in een hoek van de boekhandel, op het postkantoor of bij een kopieercentrum—zulke papieren boeken zelfs in opdracht vervaardigen. Ze kunnen gebonden of ingenaaid worden, met grote of kleine letters, en alles is altijd ‘op voorraad’, precies op het moment dat de klant het hebben wil. Het eerste POD-boek (POD = printing on demand) werd gedemonstreerd in 1998 op de ‘Chicago Book Expo’. De tijd tussen het moment dat het boek wordt besteld en het moment dat de klant het in handen krijgt, bedraagt minder dan vijf minuten en het kan worden verkocht tegen dezelfde prijs als een boek uit de massaproductie. Gedurende deze vijf minuten wordt het boek gedownload, gedrukt en gebonden, waardoor een exacte kloon van de normale uitgave ontstaat.83 Is dit een nieuwe nachtmerrie of ontstaat er een mooie droom? Is het een nieuw voorbeeld van hoe een bedrijfstak (uitgeverijen) wordt getroffen door de informatierevolutie? Is het een nieuw teken dat we aan de vooravond staan van een tijdperk waarin de visie van Cleveland van toegenomen keuzes en de democratische beschikbaarheid van informatie als belangrijkste middel, tot leven komt?