Het geld van de toekomst/Nieuw Zeeland
| ← | → |
David James, een quaker uit Whangarei, en Vivian Hutchinson, een activiste voor gemeenschapszin uit New Plymouth, beide in Nieuw-Zeeland, namen in 1984 in Londen deel aan een door quakers georganiseerde workshop over alternatieve economie.
Thuis was de nieuwe regering van Lange-Douglas begonnen met de belangrijkste herstructurering van de economische politiek sinds de Depressie. Deze nieuwe politiek, gecombineerd met een wereldwijde economische achteruitgang, zorgde voor hoge werkloosheid in heel Nieuw-Zeeland, vooral in de landelijke en bosrijke gebieden.
In 1986 hadden zowel de ideeën als de sociale spanningen een kritieke massa bereikt en David James lanceerde het eerste plan voor ‘groene dollars’ in Nieuw-Zeeland: het Whangarei Exchange and Barter System (afgekort: WEBS). Hij gaf ook workshops om het idee geaccepteerd te krijgen. Een regeringsfunctionaris, Hilary Allison, de regionale manager van het Programma voor Alternatieve Werkgelegenheid van het ministerie van Interne Zaken in Dunedin, besloot in 1988 een informatieve reis naar Otago en het Zuideiland te financieren. Het nationale televisienieuws (TVNZ) versloeg het succesverhaal van Whangarei en het verhaal verspreidde zich als een lopend vuurtje over het hele land.
Over de situatie in Nieuw-Zeeland weten we meer dan over vele andere gebieden dankzij Mark Jackson, die als eerste promoveerde op LETS-systemen.57 Hij begon met een inventarisatie van 61 systemen van groene dollars, die waren opgenomen in de voorjaarsuitgave van 1993 van de New Zealand Green Dollar Quarterly. Hij vond 47 systemen die goed functioneerden en 14 die zieltogend of gestopt waren.
De achtergrond van de ‘sociale entrepreneurs’ die zo goed geholpen hebben bij het succesvol invoeren van systemen van groene dollars in Nieuw-Zeeland geeft inzicht in de enorme variëteit van mensen die pionieren met technologieën voor complementaire munteenheden. Dat zijn onder andere regeringsambtenaren, christelijke fundamentalisten, hippies, politieke hervormers en ook gewone burgers.
Een van de meest intrigerende bevindingen van dit onderzoek is dat de bemoeienis van vrouwen in het proces met de tijd steeds meer toeneemt, onafhankelijk van hun sociale of politieke achtergrond. In gemeenschappen die groene dollars gebruiken vormen vrouwen vaak het hoogste percentage deelnemers.
Ten slotte zijn er nog goede inhoudelijke debatten en evaluaties in Nieuw-Zeeland geweest binnen de Internal Revenue Department (IRD, de belastingdienst) en het Department of Social Welfare (DSW, de beheerder van de sociale voorzieningen en werkloosheidsuitkeringen).
De belastingdienst in Nieuw-Zeeland heeft tot een algemene ruling besloten, die inhoudt dat als er systematisch professionele diensten worden verleend (bijvoorbeeld een loodgieter die een loodgieterskarwei doet), het inkomen aan groene dollars gewoon inkomen is en daar belasting over betaald moet worden, te betalen in Nieuw-Zeelandse dollars. Als de activiteit echter buiten het normale gebied ligt (bijvoorbeeld diezelfde loodgieter die nu een auto repareert), is er geen belasting verschuldigd.
Het Department of Social Welfare is zelf bevorderlijk geweest bij het financieren van een aantal beginnende LETS-projecten, omdat:
- het groene-dollarsysteem de ontvangers helpt bij het behouden en verkrijgen van vaardigheden;
- het de deelnemers helpt de motivatie voor het zoeken naar ‘normale’ banen te behouden;
- deze systemen vaak een springplank zijn naar zelfstandig ondernemerschap.