Het geld van de toekomst/Een belangrijk verschil

←

Hoofdstuk 5. Complementaire munteenheden die de werkgelegenheid bevorderen

Het geld van de toekomst (164) Bernard Lietaer

De relatie met volksgezondheid

→

Er is voor iedereen op de planeet absoluut genoeg werk, maar een baan is iets anders.

Ik gebruik het woord ‘baan’ om elke activiteit aan te duiden die mensen vooral ondernemen om geld te verdienen, ‘gewoon om in het levensonderhoud te voorzien’. ‘Werkgelegenheid’ zal in deze context als synoniem voor baan gebruikt worden. ‘Werk’ daarentegen is een activiteit die vooral om zichzelf gedaan wordt, voor het plezier dat men heeft in het geven van zichzelf of de hartstocht die in die activiteit zelf tot uiting komt (zie kader).

Er zijn vele tekenen die erop wijzen dat het idee van een ‘baan’ voor iedereen, welk idee pas gedurende het Industriële Tijdperk ging heersen, met dat Tijdperk kan uitsterven.

Baan vs. werk

Het woord ‘job’ of ‘baan’ is vrij nieuw en dateert uit de Industriële Revolutie. Oorspronkelijk werd het gedefinieerd als ‘dingen die gedaan moeten worden’, of zelfs nauwkeuriger ‘iets doen waarbij men zich verhuurt, met het oog op financieel gewin’.5 ‘Werk’ daarentegen is een ouder woord. In het Engels komt het voor het eerst voor in de Zedenpreek van Aelfric (11e eeuw): ‘Dat werk werd volgens Gods wil begonnen.’6 Die connotatie heeft het nog steeds als we verwijzen naar een ‘werk uit Liefde’, een ‘kunstwerk’, een ‘Liefdadigheidswerk’.

Een gelukkige minderheid heeft een baan die ook hun werk is. Succesvolle artiesten hebben die twee altijd gecombineerd. Ook de echte genieën op enig gebied—of dat nu de zakenwereld is of de gezondheidszorg, het onderwijs, de universitaire wereld of de politiek—hebben altijd ‘hun hartstocht gevolgd’, zoals Joseph Campbell zo welsprekend zegt. Maar dit is eerder uitzondering dan regel.

Zou u doorgaan met wat u doet als u al het geld hebt dat u ooit nodig zou hebben? Als het antwoord ‘ja’ is, behoort u tot de gelukkigen voor wie baan en werk samenvallen. Hoe groot is het percentage mensen dat u kent die door zouden gaan met hun baan als ze het geld niet nodig zouden hebben?

Alles dat kan helpen om mensen te laten genieten van wat ze doen, zou welkom moeten zijn. Zoals een Chinees spreekwoord zegt:

Als iemand vreugde heeft in wat hij doet

zal er harmonie heersen in het werk;

als her harmonie heerst in het werk

zal er orde heersen in het land;

als er orde heerst in het land

zal er vrede in de wereld zijn.