Het geld van de toekomst/Integrale Economie of complementaire Yin-Yang-economieën
| ← | → |
De concepten van Yin-Yang-samenhang (figuur 9.5) kunnen nu worden gekoppeld aan de concurrerende en coöperatieve economische circuits (figuur 5.2). Deze koppeling geeft de volgende combinatie (figuur 9.6). Het toont de potentiële rol van een volledig ontwikkelde Yin economische cyclus als noodzakelijke aanvulling op de traditionele Yang-economie. De figuur laat zien hoe elk gezichtspunt, de Yang- of de Yin-kant van de economie, in de woorden van Tarnas ‘zowel bevestigd als overtroffen kan worden, erkend kan worden als deel van een groter geheel; want elke polariteit vereist de ander om volledig te kunnen worden’.139
De menselijke figuur die u vanuit het centrum van figuur 9.6 aankijkt geeft onze collectieve energie weer, al onze economische activiteiten. Het circuit aan zijn rechterhand (links in beeld) is de Yang-economie, aangedreven door de conventionele nationale munteenheden die automatisch tot concurrentie tussen de deelnemers leiden, zoals we gezien hebben in ‘het elfde schijfje’ (hoofdstuk 2). Dit is de dominante economie. Voor de meeste economen is het het énige economische systeem. Het erkent fysiek kapitaal en richt zich op het genereren van financieel kapitaal.
Het circuit aan zijn linkerkant zou de vroegere geschenkeneconomieën omvatten, of de opkomende munteenheden van tegenwoordig die coöperatieve gemeenschap bouwen. Het erkent natuurlijk kapitaal en richt zich op het genereren van sociaal kapitaal.
Indien het waar is dat het proces van werkloosheid in het Informatietijdperk een structurele component heeft, beweer ik dat het in ieders belang is, ook voor de deelnemers aan de Yang-economie, om met alle beschikbare middelen een sterkere ontwikkeling van de Yin-economie te bevorderen, inclusief het formeel bevorderen van complementaire munteenheden; zelfs door belastingprikkels. Waarom?
Herinnert u zich de vicieuze cirkel van werkloosheid nog (hoofdstuk 5)? Als een toenemend aantal mensen structureel werkloos is, verdwijnen zij niet zomaar. Zij worden óf ‘economisch onbelangrijk’ en daardoor een permanente potentiële bron van geweld en problemen voor de rest van de samenleving, wat echt erg duur kan zijn (inclusief ‘levenslang pensioen’ in de gevangenis). Óf zij zullen, zoals is voorgesteld door Jeremy Rifkin, worden ondersteund door belastingen in de Yang-economie (zie figuur 9.7).
In beide gevallen schiet de Yang-economie zichzelf in de voet op elk moment dat het probeert Yin-achtige initiatieven te onderdrukken, zoals zij historisch geneigd was te doen. Door een Yin-munteenheid en Yin-economie te blokkeren, door te blijven staan op een monopolie van Yang-economie, moet de Yang-economie ook via belastingen middelen overdragen aan de Yin-economie. Uit een gezichtspunt van Yin-economie hebben deze overdrachten altijd bewezen onvoldoende te zijn voor de behoeftes waaraan voldaan moet worden. Zou het voor beide kanten niet veel zinvoller zijn om een Yin-economie tot volledige bloei te laten komen, met haar eigen in voldoende mate aanwezige complementaire munteenheid?
Er is groeiend bewustzijn voor de noodzaak van ‘sociaal kapitaal’ in een gezonde economie. Samenwerkende munteenheden zijn gewoon een middel om dat voor elkaar te krijgen. Evenzeer als de Yang-cyclus de ruimte is waar voor financieel kapitaal wordt gezorgd, wordt in de Yin-cyclus sociaal kapitaal gekweekt en ontwikkeld. Het wordt tijd dat we erkennen dat beide soorten kapitaal—financieel en sociaal kapitaal—onmisbaar zijn om menselijke activiteiten te laten bloeien.
Samenvattend: de Integrale Economie heeft tot doel Integrale Rijkdom mogelijk te maken. Ik definieer rijkdom daarom níét als een opeenhoping van geld. Integrale Rijkdom komt alleen tot stand als alle vier de soorten kapitaal—natuurlijk, sociaal, financieel en fysiek kapitaal—een juist evenwicht vormen (zie kader). Door rijkdom te verwarren met alleen financieel kapitaal lopen we het risico dat we geloven dat we ons natuurlijk en sociaal kapitaal oneindig kunnen benutten. Maar beneden een bepaald niveau van sociaal of natuurlijk kapitaal wordt het duidelijk dat financieel kapitaal helemaal niet meer relevant is: een hoge bankrekening in een woestenij van sociale onrust of ecologisch verval heeft geen betekenis en zou weldra waardeloos worden.