Het geld van de toekomst/‘Fiat’-geld
| ← | → |
De eenvoudige vraag ‘Waar komt het geld vandaan?’ brengt ons terug naar de wereld van de tovenarij. Niet alleen vertoont geld het toneelstukje van verschijnen en verdwijnen, het is ook, heel letterlijk, uit het niets geschapen. Om dit proces goed te begrijpen moeten we verder kijken dan de schijn. Op het eerste gezicht lijken nationale munteenheden geschapen te zijn op de drukpersen van de centrale banken of, in het geval van de VS, van het ministerie van Financiën. Maar dit is niet waar geld geschapen wordt. Het konijn dat uit de hoge hoed komt, komt ook niet echt uit die hoed. Als we willen weten waar het konijn vandaan komt, moeten we zijn weg volgen door de mouw van de tovenaar.
Als u 100 gulden in kasgeld wilt, wat doet u dan? U gaat naar uw bank en vraagt de bankbediende om 100 gulden. Hij of zij (of in sommige gevallen de geldautomaat) zal uw banksaldo nakijken. Als uw saldo meer dan 100 gulden bedraagt, wordt dat bedrag gedebiteerd en krijgt u uw kasgeld. Als uw saldo niet hoog genoeg is, krijgt u een verontschuldigende glimlach of een andere boodschap, maar geen geld.
Uw geld is slechts wat er op uw rekening staat, want de bekende fysieke biljetten krijgt u desgevraagd alleen zolang er een positief saldo op uw rekening staat. Op dezelfde wijze zal de centrale bank aan uw bank zoveel biljetten geven als zij hebben wil, maar het zal de rekening van die bank voor hetzelfde bedrag debiteren.
Hoe komt het geld dan op uw bankrekening? Meestal staat het daar omdat u uw salaris of een andere vorm van inkomen daarop hebt laten overboeken. Maar waar krijgt uw werkgever zijn geld? Om Trumans bekende uitspraak te parafraseren: Waar komt elke dollar uiteindelijk vandaan?