Het geld van de toekomst/Hoofdstuk 8. Een munteenheid voor de wereld—hoe het geld duurzaam te maken

Uit Aardnoot
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Enkele technische lessen uit de jaren dertig die vandaag toepasbaar zijn

Het geld van de toekomst ({{{page}}})
Bernard Lietaer

Duurzaamheid op de lange termijn

‘GEEN AARDE, GEEN HANDEL’

Bumpersticker

‘Oog in oog met de wijdverbreide vernietiging van het milieu beginnen mensen overal op aarde te begrijpen dat we niet kunnen doorgaan met de goederen en de aarde te gebruiken op de manier waarop we dat in het verleden deden. Er komt een nieuw ecologisch bewustzijn op dat, in plaats van te worden gekleineerd, zou moeten worden aangemoedigd en moet leiden tot duidelijke beleidsprogramma’s en initiatieven.’

Paus Johannes Paulus II

‘Het is in de zakenwereld verantwoord om te anticiperen op het onvermijdelijke en het lijkt mij onvermijdelijk, of we dat leuk vinden of niet, dat we op weg zijn naar een economie die moet worden beperkt en die een kieskeurig groeipatroon heeft. De aarde heeft haar grenzen—Amerikanen kunnen zich maar moeilijk aan dat idee aanpassen.’

John D. Rockfeller III

‘Op de verbleekte beenderen van dode beschavingen staan de woorden: ‘‘te laat’’ geschreven.’

Martin Luther King Jr.

Nog één keer zullen we ons spel spelen van ‘Vertel mij wat uw doelstellingen zijn, en we kunnen een munteenheid ontwerpen die dat doel kan ondersteunen’. Dit hoofdstuk gaat over de laatste geldvraag: ‘Hoe kunnen we de strijd tussen financiële belangen op de korte termijn en duurzaamheid op de lange termijn oplossen?’ Een andere manier om dezelfde vraag te stellen is: is er een win winbenadering mogelijk voor de geldwereld, het bedrijfsleven en de samenleving? Deze kwestie is wellicht de meest belangrijke, omdat zelfs het overleven van onze eigen soort en van vele andere soorten op het spel staat. De vooraanstaande Franse monetair theoreticus Jacques Rueff stelt: ‘Geld zal beslissen over het lot van de mensheid.’111 Zullen we toezien hoe de laatste vis sterft, hoe het laatste regenwoud wordt omgehakt, voor we beseffen dat we niet in staat zijn om geld te eten?

Dit onderwerp wordt pas in dit hoofdstuk aan de orde gesteld omdat dit voorstel—in tegenstelling tot de ontwerpen voor nieuwe munteenheden die in de voorgaande hoofdstukken werden gepresenteerd—geheel nieuw is en er dus geen eigentijds voorbeeld voor bestaat.

Dit hoofdstuk begint met een korte toelichting op zowel de positieve verworvenheden van het Industriële Tijdperk als op de negatieve gevolgen voor de ‘Biosfeer Aarde’. Deze balans maakt de relevantie van de hiervoor aangegeven vraag duidelijk.

Daarna zullen we de grenzen aangeven van ons vermogen om ondernemingen te overtuigen om dingen te doen die niet financieel gemotiveerd zijn (‘De drie middelen van overtuigingskracht’).

Vervolgens zal ik de directe relatie laten zien tussen een bijzondere eigenschap van het officiële systeem van nationale munteenheden—namelijk interest—en het fenomeen van de kortetermijnvisie van de zakenwereld en van de westerse samenleving als geheel. Tot slot wordt een oplossing voor dit dilemma voorgesteld als een metafoor (‘Verziende Bril’) én als een technische mogelijkheid.