Het geld van de toekomst/Postindustriële Samenleving is Kennis Tijdperk

←

Hoofdstuk 3. Cybersfeer—de nieuwe geldgrens

Het geld van de toekomst (83) Bernard Lietaer

De aard van de informatie

→

In de jaren veertig voorspelde de eerste president van IBM, Charles Watson, een wereldmarkt voor ‘misschien vijf computers’. In 1975 waren er zo’n 50.000 aan het werk en in 1997 meer dan 140 miljoen.65 In 1999 zijn wereldwijd een additionele 600 miljoen computers-op-een-kaart in gebruik,⁶⁶ evenals de talloze ‘onzichtbare computers’ die zijn ingebouwd in dagelijkse apparatuur—een gewone auto bevat vandaag de dag meer computerverwerkingskracht dan het eerste ruimtevaartuig dat in 1969 op de maan landde.

De reden voor deze explosieve verspreiding is eenvoudig: de wereld heeft nooit eerder zo’n duizelingwekkende val in de prijs van een product gezien. We zijn gewend geraakt aan het idee dat de tegenwoordige laptopcomputer van 2000 euro meer kracht in zich heeft dan het mainframe van 10 miljoen dollar van twintig jaar geleden. Als het nuttig rendement en de kosten van auto’s dezelfde trend hadden gevolgd, zou u nu op een fractie van een druppel benzine in een auto die minder dan 1 euro kost van Lissabon naar Oslo hebben kunnen rijden en via Athene weer terug naar Amsterdam.

Toen de stoomkracht werd ingevoerd was die niet veel goedkoper dan waterkracht en het duurde van 1790 tot 1850 voor de prijs gehalveerd was.⁶⁷ Evenzeer duurde het van 1890 tot 1930 voor de prijs van elektriciteit iets meer dan gehalveerd was.⁶⁸ De kosten van computerkracht daarentegen worden elke 18 maanden gehalveerd. ‘De Wet van Moore’, genoemd naar de president van Intel, beschrijft zelfs een nog veel indrukwekkender verhouding: elke 18 maanden verdubbelt de computersnelheid én wordt de prijs gehalveerd.

Slechts één facet hiervan—het internet—is het onderwerp van naar schatting 12.000 artikelen per maand in alleen al de pers van de Verenigde Staten, en dan telt men zelfs nog niet mee wat op het internet zelf over het internet wordt geschreven. Nooit eerder is enige technologische verandering ingeluid door zo’n lawine van informatie. George Gilder noemt het ‘de grootste technologische stoomwals die ooit voortrolde’. Bill Gates beweert dat ‘de voordelen en problemen die voortkomen uit de internetrevolutie veel groter zullen zijn dan die welke werden voortgebracht door de pc-revolutie’. Het is de moeite waard om opnieuw te herhalen dat dát wat de veranderingen drijft, de enorme verlaging van kosten en snelheid is, niet alleen van computerchips maar ook van communicatie in het algemeen (zie kader).

Als we met zoveel ophef worden geconfronteerd is enige scepsis gezond, maar toch zou deze Revolutie wel eens een echte Revolutie kunnen zijn.

Vergelijking van kosten van communicatie

Het sturen van een document van 42 pagina’s van New York naar Tokio duurt per luchtpost meestal vijf dagen en kost $7,40. U kunt het document daar sneller krijgen, maar tegen veel hogere kosten: een koerier levert het in 24 uur af voor $26,25; of met een faxmachine in 31 minuten voor $28,85. Vergelijk dat eens met het alternatief van e-mail: twee minuten voor 9,5 cent. Geen wonder dat het verkeer op het internet elke 100 dagen verdubbelt! Als u deze tekst leest aan het einde van het jaar 2000, worden gedurende de tijd die u nodig hebt om deze zin te lezen, twintig miljoen e-mails verzonden. In 1980 konden de koperen draden voor telefoonverkeer één pagina informatie per seconde verwerken. Tegenwoordig kan één dun draadje optisch fiber 90.000 delen in een seconde verwerken. Naarmate de beschikbare bandbreedte groter wordt, zal de verlaging van de kosten van communicatie nog verder toenemen. Door netwerken met hoge capaciteit en hoge snelheid van verzending wordt nu een ‘Broadband Koninkrijk’ geschapen, waarbij het kosteneffectief wordt om het internet, thuis of op het werk, altijd ‘aan’ te laten staan. Verschillende technologieën strijden met optische fibers om deze wereld te scheppen, inclusief gegevensverwerking met hoge snelheid en distributie door middel van kabeltelevisie, digitale technologieën voor abonneelijnen (digital subscriber line technologies, DSL) die voor enorme snelheidsverhoging op gewone koperen telefoonlijnen kunnen zorgen, satellieten en draadloze netwerken. Al deze concurrentie betekent dat de kosten van datacommunicatie in de voorzienbare toekomst dramatisch zullen blijven dalen.69

Er zijn hele bibliotheken volgeschreven over de verbazingwekkende technologieën die hiermee gemoeid zijn. Hier zullen we ons alleen richten op de betekenis van deze Informatierevolutie en de kansen die zij ons biedt om in de nabije toekomst ons geldstelsel te kiezen.

Om ons goed door deze stof te kunnen werken, is dit hoofdstuk verdeeld in de volgende vijf kopjes:

• De aard van de informatie
• Gevolgen voor de economie en desamenleving
• Gevolgen voor het geld
• Gevolgen voor banken en financiële diensten
• Wijsheid in het Informatietijdperk?