Het geld van de toekomst/Waardoor wordt Duurzame Voldoening tegengehouden?

Uit Aardnoot
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Wat is Duurzame Voldoening?

Het geld van de toekomst (41)
Bernard Lietaer

Vier seizoenen in 2020

De eerste hinderpaal voor Duurzame Voldoening is dat we meestal zo weinig weten van ons geldstelsel, van de manier waarop geld in onze maatschappij wordt gecreëerd en beheerst. Zelfs professionele financiële managers begrijpen zelden hoe specifieke gedragspatronen in onze handelingen zijn geprogrammeerd door het soort geld dat we gebruiken. We leven allemaal diep verstrikt in een planetaire geldmachine, waarvan we de meeste tandwielen niet kunnen herkennen, laat staan begrijpen of managen. Toch schrijft het heersende geldstelsel al onze economische handelingen voor, en veel van onze sociale gedragingen en politieke handelingen. Ons gebrek aan bewustzijn hiervan verklaart ook enkele eigenaardige feiten. We hebben bijvoorbeeld de capaciteiten om genoeg voedsel voor alle mensen op deze planeet te verbouwen en er is ook voldoende werk, maar het geld verkrijgen om voor dat alles te betalen is heel iets anders. Dat betekent dat de sleutel naar Duurzame Voldoening in het geldsysteem zelf ligt, hetzelfde stelsel waarmee we ironisch genoeg veelal onbewust leven—tot nu.

De tweede hinderpaal voor Duurzame Voldoening is het volharden in tradities en de daarmee verbonden gevestigde belangen. Deze manier van machtsuitoefening neemt nu langzaam af, om de eenvoudige reden dat naarmate informatietechnologieën meer verbreid raken, ook de controle over geldcreatie en daaraan verbonden geldinteractie afneemt.

Het is essentieel dat we begrijpen dat het geldstelsel op dit moment onomkeerbare veranderingen ondergaat—met verregaande gevolgen. Zoals de Hogedrukketel laat zien, is het gebruiken van het bestaande geldstelsel om het economisch welzijn van de maatschappij te beheersen, contraproductief voor ons allemaal geworden. In het laatste decennium hebben we gezien dat het officiële wereldgeldstelsel een ongeëvenaarde macht heeft gekregen, buiten bereik van enige autoriteit, nationaal of internationaal. De wereldwijde geldcrisis, die regelmatig grote koppen in de kranten krijgt, laat de scheuren in het oude geldstelsel zien. De veranderingen gaan verder dan de invoering van één Europese geldeenheid (de euro), smartcards, de explosie van e commerce of zelfs de hervorming van de internationale monetaire organisaties. Met het toenemende belang van de informatierevolutie en met herhaalde schokken in de bestaande situatie, worden de tekenen van een veel dieper gaande verandering zichtbaar.

Eén gevolg van het bovenstaande is dat we veranderingen zien in wie geld uitgeeft—niet alleen traditionele nationale bankinstellingen, maar ook particuliere ondernemingen en lokale gemeenschappen. Er zijn ook veranderingen in de voorwaarden voor het uitgeven van geld, zoals de opkomst van rentevrij geld. De keuze om verschillende soorten geldeenheden te gebruiken, kan leiden tot verschillend sociaal gedrag—bepaalde geldstelsels bevorderen samenwerking terwijl andere concurrentie aanmoedigen. Als we ons dus bewust worden van de verschillende geldstelsels en hun effecten, kunnen we bij het aangaan van verschillende soorten financiële transacties kiezen uit die stelsels. Ons vermogen om op kennis gebaseerde keuzes te maken, stelt ons dus in staat om ons verschillende toekomsten voor te stellen en die toekomsten te ontwerpen en te ondersteunen.

Met enig begrip van de concepten die aan Duurzame Voldoening ten grondslag liggen, kunnen we nu gaan zien wat dit in de praktijk betekent. De vier verhaaltjes die nu volgen, geven inzicht in hoe Duurzame Voldoening er in het dagelijks leven zou kunnen uitzien in verschillende delen van de maatschappij over de gehele wereld.