Het geld van de toekomst/Klimaatverandering en ondergang van biodiversiteit

←

De informatierevolutie

Het geld van de toekomst (30) Bernard Lietaer

Monetaire instabiliteit

→

Kijk eens naar de volgende feiten:

• Het jaar 1998 is door het Insurance Initiative van de VN (bijeengeroepen door verzekeraars en herverzekeraars uit de gehele wereld) bestempeld tot het slechtste jaar aller tijden op het gebied van natuurrampen. Het jaar 1999 werd nog slechter! Natuurrampen komen nu drie keer zo vaak voor als in de jaren zestig. Volgens Munich Re, de grootste herverzekeraar ter wereld, waren in 1998 de verzekeringsverliezen door stormen, overstromingen, droogtes en branden hoger dan wat werd uitgekeerd in het gehele decennium van ‘80. 85% van alle verzekeringspremies over de gehele wereld wordt nu bestemd voor het vergoeden van schades door natuurrampen. Een combinatie van ontbossing en klimaatverandering krijgt voor deze problemen de schuld.¹⁶ Hier gaat het natuurlijk alleen om de minderheid van de wereldse goederen, voorzover die al feitelijk verzekerd zijn. Een andere maatstaf voor het toegenomen geweld van de natuur is dat nu vier keer zoveel mensen omkomen door natuurrampen dan in alle oorlogen en burgertwisten bij elkaar.
• Overal zijn substantiële veranderingen in weerspatronen waargenomen (zie kader).
• In 1998 hield het Amerikaanse Museum voor Natuurlijke Historie een enquête onder professionele biologen (géén ecologen), van wie het merendeel werkt voor grote ondernemingen. Een verbazingwekkend aantal van 69% van deze biologen stelde vast dat wij nu leven in de ‘zesde fase van uitsterving’. Dit uitsterven van levende soorten lijkt sneller te gebeuren en een breder gebied van biodiversiteit te treffen dan welke van de voorgaande vijf fasen dan ook. Het gaat zelfs sneller dan de vorige fase van uitsterven, meer dan 60 miljoen jaar geleden, toen waarschijnlijk een asteroïde de dinosaurussen uitroeide. De stelling is dat we bezig zijn om binnen een tijdsspanne van slechts 20 tot 30 jaar, tussen 30 en 70% van de biodiversiteit van de planeet te verliezen. Het andere verschil met alle voorgaande fasen van uitsterven is dat déze het gevolg is van de handelingen van één soort—onze soort—die ook beweert de enige soort te zijn die is begiftigd met intellect en bewustzijn.
• 1600 wetenschappers, inclusief een meerderheid van nog levende winnaars van de Nobelprijs in de natuurwetenschappen, kwamen unaniem de volgende openbare Waarschuwing aan de Mensheid overeen: ‘Er is een grote verandering nodig in het beheren van de aarde en het leven dat daarop voorkomt, opdat grote menselijke ellende voorkomen wordt en opdat onze woonplaats op deze planeet niet onherstelbaar verminkt wordt. (…) Als we geen maatregelen nemen zullen veel van onze huidige handelwijzen de toekomst die we voor de menselijke samenleving wensen en de koninkrijken van planten en dieren aan bijzondere risico’s blootstellen, en kan de levende wereld zó veranderen dat het onmogelijk zal zijn het leven voort te zetten zoals we dat kennen. Fundamentele veranderingen zijn dringend noodzakelijk om de botsing waar onze huidige koers toe leidt te voorkomen.’²⁰
• In een ander initiatief verenigde een wereldwijde bijeenkomst van 2800 economen, onder wie Nobelprijswinnaars James Tobin en John Harsanyi, zich unaniem op de volgende uitspraak: ‘De wereldwijde klimaatverandering vormt een reëel en urgent gevaar,’ dat belangrijke milieu , economische, sociale en geopolitieke risico’s met zich draagt.²¹

Al deze vermaningen lijken tegen een muur te lopen wanneer het gaat om grote financiële belangen. De financiële markten kijken alleen naar de resultaten van het volgende kwartaal en zelfs als een of andere directievoorzitter prioriteiten op langere termijn zou willen voorstaan ten koste van directe resultaten, zou hij of zij zonder pardon worden gestraft of zelfs ontslagen. Alleen als we de volgende ‘geldvraag’ hebben opgelost is er een goede kans om de problemen van klimaatverandering en de ondergang van biodiversiteit op een tijdige en systematische wijze aan te pakken.

Onze geldvraag hier is dus: Hoe kunnen we de strijd tussen financiële belangen op de korte termijn en duurzaamheid op lange termijn oplossen?