Het geld van de toekomst

Het geld van de toekomst is een Nederlandse vertaling van Bernard Lietaer's The Future of Money.

Eén van de mooie verhalen over rente op schuld is het verhaal van Het elfde schijfje.

PDF-versie van “Het geld van de toekomst”

Er is een tijdelijke digitale versie van “Het Geld van de Toekomst” van Bernard Lietaer in PDF onde CC-BY-NC-SA-licentie beschikbaar die dankzij hem op deze manier beschikbaar gesteld wordt. De kaderteksten en figuren zijn aan het einde toegevoegd. Door herformattering kloppen de paginanummering en de inhoudsopgaven niet met elkaar.

Het geld van de toekomst (PDF 2.3 MB)

Help helpen

De financiering van het beschikbaar maken van deze digitale tekst komt tot stand door vrijwillige bijdragen door hen die zelf het nut hiervan ondervonden. Vanuit de wens om dit met anderen te delen kan men naar draagkracht een donatie geven. Het doet er niet toe of een gift nu groot of klein is, zolang deze maar vanuit het hart gegeven is met de wens om anderen te helpen zodat iedereen die onze producten of diensten inzet kan zeggen: De hulp die ik heb ontvangen, werd financieel mogelijk gemaakt door de vrijgevigheid van anderen die al eerder gebruik hebben gemaakt van deze diensten. Laat mij nu bijdragen in de kosten van een komende inspanning, zodat ook anderen de weldaad van deze hulp kunnen ondervinden.

Vrijwillige donaties kunnen gedaan worden t.n.v. Aardbron, Rabo 1472.27.402 o.v.v. Het geld van de toekomst.

Succes en plezier,

Martien van Steenbergen.

Het geld van de toekomst

Voorwoord 15

Drie beloftes 15

Mijn standpunt 17

Deel I. Wat ís geld? 19

Samenvatting van Deel I 20

Overzicht per hoofdstuk 21

Hoofdstuk 1. Geld—de basis van alle mogelijkheden 23

De Hogedrukketel 23

Verouderingsgolf 25

De informatierevolutie 28

Klimaatverandering en ondergang van biodiversiteit 30

Monetaire instabiliteit 34

Geld als de kern van de Hogedrukketel 35

Wat is Duurzame Voldoening? 37

Waardoor wordt Duurzame Voldoening tegengehouden? 41

Vier seizoenen in 2020 42

Het creëren van Duurzame Voldoening met behulp van complementaire munteenheden 51

Een kaart voor de weg naar uw geld, uw toekomst 52

Hoofdstuk 2. Het geld van vandaag 55

Een ‘eenvoudige’ vraag 55

Waar komt het geheim van geld vandaan? 56

De geschiedenis van het geld 56

De noodzaak van het vertrouwensspel 61

Waarom geld geen ding is 62

Een werkdefinitie van geld 64

De oorsprong van de macht van het geld 65

Veranderingen in geld en macht 66

Vier belangrijke ontwerpeigenschappen 67

Nationale munteenheden 69

‘Fiat’-geld 70

Bankschuld 70

Rente 72

De gevolgen van rente 75

Bevorderen van concurrentie 75

De noodzaak van eindeloze groei 78

Het effect van concentratie van welvaart 79

Wat nu? 81

Hoofdstuk 3. Cybersfeer—de nieuwe geldgrens 83

Postindustriële Samenleving is Kennis Tijdperk 83

De aard van de informatie 86

Gevolgen voor de economie en de samenleving 88

De positieve krachten 89

De negatieve krachten 90

Distributie en detailhandel 92

Goedkoper dan de groothandel? 92

Nieuwe producten? 93

De volgende Gutenberg-revolutie? 94

Gevolgen voor het geld 95

Betalingssystemen 96

Nieuw geld 97

Gevolgen voor banken en financiële diensten 99

Wijsheid in het Informatietijdperk? 101

Hoofdstuk 4. Vijf scenario’s voor de toekomst 106

Scenario’s—een blik op de toekomst 106

De Officiële Toekomst: ‘Meer van hetzelfde’ 107

Waarom de Officiële Toekomst níét zal plaatsvinden 108

Het Corporate Millennium 111

Tijdschema voor de overgang 117

Hoe is dit mogelijk? 119

De Zaak van de Onbekende Megawinkel 121

Van Informatietijdperk naar Corporate Millennium 125

Risico voor privacy 125

De BV Onderwijs 133

Geloofwaardigheid van de media 133

De autonome macht van de onderneming 136

De grondoorzaak? 137

Zorgzame Samenlevingen 138

Het beoordelen van de mogelijkheden van een verstoring 141

Een monetaire ineenstorting? 141

Een Californische ‘Hele Grote’ 143

Gevolgen van een combinatie 143

De krachten die de Zorgzame Samenleving voeden 143

Hel op Aarde 145

Duurzame Voldoening 155

De vier scenario’s in perspectief 158

De twee drijvende krachten 158

Een laatste vraag: waar staat het ‘Officiële Toekomstscenario’ op deze kaart? 160

Deel II. Kies uw toekomst van het geld 161

Hoofdstuk 5. Complementaire munteenheden die de werkgelegenheid bevorderen 165

Een belangrijk verschil 164

De relatie met volksgezondheid 167

De relatie met geld 168

Werkloos? Wie? Ik? Het banenprobleem van vandaag 168

Het tijdperk van afslanking 170

Economische gevolgen 174

De vooruitziende blik van Keynes 177

Sociaal politieke gevolgen 178

Economische uitsluiting 179

Geweld 180

Angst bij de meerderheid 180

Politieke polarisatie 181

Terugkoppeling naar toenemende werkloosheid 182

Casestudy’s 182

Traditionele oplossingen 183

Oplossingen van politiek rechts 183

Leren van het verleden ter rechterzijde? 184

Oplossingen van politiek links 184

Leren van het verleden ter linkerzijde? 185

Waarom traditionele oplossingen deze keer niet zullen helpen 185

Ons volgende belangrijke sociaal politieke probleem 186

Links noch rechts, maar voorwaarts? 187

Het pad dat we in de jaren dertig niet bewandeld hebben 191

De problemen van 1930: enkele verschillen en overeenkomsten 192

De oplossingen van 1930 192

Compenseren voor de schaarste aan nationale munteenheid 193

Prikkels voor circulatie 193

Het Duitse Warastelsel 195

Het zegelgeld van Wörgl 198

Betaalmiddel tijdens de depressie in de VS 202

Enkele politieke lessen 204

‘Technische’ monetaire besluiten en politieke gevolgen 205

De stelsels van vandaag 208

Enkele verschillen verduidelijken 210

LETS 211

Canadese prototypes 211

Verenigd Koninkrijk 212

Nieuw Zeeland 216

Australië 218

Frankrijk: ‘Le Grain de Sel’ 218

WIR 220

Munteenheden voor regionale ontwikkeling 223

Europa 223

Japan 225

Het financieren van kleine ondernemingen 228

Plaatselijke loyaliteitsprogramma’s 229

Conclusie: complementaire munteenheden als ‘vroege prototypes’ 231

Hoofdstuk 6. Munteenheden voor gemeenschappen 234

Het verval van gemeenschappen 234

Het opbouwen van gemeenschapszin en de ‘geschenkeneconomie’ 236

Enkele voorbeelden 238

Kloostergemeenschappen 238

Traditionele samenlevingen 239

Moderne samenlevingen en de wereld der wetenschappen 240

Hoe gemeenschappen in verval geraken 241

Munteenheden die gemeenschapszin bouwen 243

Enige voorbeelden uit het dagelijks leven 244

Tijddollars 246

Ithaca-uren 249

De PEN Exchange 252

Curitiba: de Braziliaanse stad die de Derde Wereld achter zich liet 254

Een munteenheid voor gezondheidszorg in Japan 259

Tlaloc 261

Bia Kud Chum 262

De oorsprong van Bia Kud Chum 263

Hoe het Bia Kud Chum-stelsel van gemeenschapsgeld werkt 264

Complementaire munteenheden in het Informatietijdperk 266

Een voorbeeld van een geïntegreerd ontwerp voor een munteenheid: Commonweal Inc. in Minneapolis 266

Het concept 267

Voordelen van de benadering met dubbele munteenheid 268

Voor deelnemende ondernemingen 268

Voor non-profitorganisaties 268

Voor leden-deelnemers 269

Voor werklozen en economisch achtergestelden 269

Voor de rest van de gemeenschap 269

Internetgeld voor virtuele gemeenschappen 270

Virtuele gemeenschappen vs. een monopolie van nationale munteenheden op het net 270

Het net: een ideale Yin plaats voor economische symbiose 271

Wenselijke eigenschappen van internetmunteenheden 271

Een oplossing: een clearinginstelling voor complementaire munteenheden op het net 272

Conclusies 273

Hoofdstuk 7. Enige praktische zaken 275

Complementaire munteenheden, wettelijke aspecten en belastingen 276

Zijn complementaire munteenheden wettig? 276

Hoe zit het met de belastingen? 276

Complementaire munteenheden, centrale banken en inflatiedruk 277

De reactie van centrale banken op complementaire munteenheden 277

Waarom Nieuw Zeeland gelijk heeft 281

De kwestie van geografische schaal voor monetaire politiek 282

Werkloosheid in het Informatie Tijdperk 282

Terug naar de toekomst van particulier geld? 283

Een oproep 284

Elementen voor een Europese sociale politiek voor het Informatietijdperk 286

De invoering van de euro 286

Het dilemma van de euro 287

Sociale en politieke gevolgen 288

De noodzaak van een permanente oplossing voor regionale verschillen 288

Een voorstel 289

Passieve tolerantie 290

Matig ondersteunend 290

Sterk ondersteunend 291

Welke politiek? 293

Enkele bezwaren tegen een strategie van meerdere munteenheden 293

Hoe kunt u uw eigen complementaire munteenheid opzetten? 296

Drie sleutels voor succesvolle implementatie 296

Goede tijdsplanning 297

Kwaliteit van plaatselijk leiderschap 297

Deugdelijk ontwerp van een complementaire munteenheid 299

Enkele technische lessen uit de jaren dertig die vandaag toepasbaar zijn 301

Hoofdstuk 8. Een munteenheid voor de wereld—hoe het geld duurzaam te maken 303

Duurzaamheid op de lange termijn 304

Positieve resultaten van het moderne geldstelsel 305

De stand van zaken op Biosfeer Aarde 307

De drie middelen van overtuigingskracht 308

Relatie tussen geldstelsels, de manier waarop we tegen '

de tijd aankijken en duurzaamheid 309

‘Discounted Cash Flow’ is ‘Discounting the Future’ 311

De ‘visie’ op de korte termijn versus duurzaamheid 314

Relatie met rentevoet 314

Verziende Bril? 315

Een Global Reference Currency (GRC) en de Terra eenheid 318

Theoretisch en praktisch verantwoord 320

Historische precedenten 324

Mogelijkheden voor implementatie 325

De Terra als initiatief van het bedrijfsleven 325

Instabiliteit van de munteenheid: kosten voor de zakenwereld 325

Conclusies 329

Hoofdstuk 9. Duurzame Voldoening 333

Een bezoek aan de campus van Stanford 333

Het definiëren van Duurzame Voldoening 342

Naar een Integrale Economie? 344

Een taoïstisch standpunt: alles draait om evenwicht 344

De Yin Yang samenhang 347

Een schema van complementaire Yin-Yang-munteenheden 349

Integrale Economie of complementaire Yin-Yang-economieën 351

De drie golven naar Duurzame Voldoening 355

De Golf van Waardeverschuiving 355

Wereldbeeld van de subcultuur van Cultureel '

Creatieven 357

Wat verrast ons? 358

Geen organisatie 358

Geen spiegel 358

‘Groenen’ en ‘Integrerende’ Cultureel Creatieven 359

De Cultureel Creatieven: een wereldwijde verschuiving? 359

De Informatiegolf 362

De Geldgolf 362

Een monetair systeem voor Duurzame Voldoening 363

Waarom een systeem van munteenheden met meerdere niveaus? 364

Organisatorische vereisten 366

Na 2020? 369

Het monetaire stelsel in 2020: een overgang met vier versnellingen 370

Een Global Reference Currency (GRC) 370

Drie internationale munteenheden 372

Enkele nationale munteenheden 374

Plaatselijke complementaire munteenheden 374

De Vier Seizoenen in 2020, opnieuw bekeken 377

De Vier Scenario’s, opnieuw bekeken 378

Conclusie 379

Epiloog en Voorspel 381

Een Algemene introductie over de wijze waarop geld werkt 383

‘Uw’ geld 384

Hoe werkt de bankwereld? 384

Hoe begon bankieren en het ‘moderne’ geld? 385

Het geheim van ‘modern’ geld 387

‘Oud’ en ‘nieuw’ bankieren 389

Kredietmarkten 390

Creditcards 391

Uw spaargeld: waardeopslag 392

Een scorekaart 393

Onroerend goed 394

Aandelen 395

Obligaties 396

Vreemde valuta 396

Valutamarkten 397

Het wereldwijde casino 398

Waarom treedt valutaspeculatie op? 401

Derivaten 402

Het centrale zenuwstelsel van het kapitalisme 405

Centrale banken en andere brandweermannen 406

Nationaal niveau 408

Waar komen centrale banken vandaan? 408

‘Familieportret van het geld’ 410

Het supranationale niveau 411

Geld als stelsel 412

Het standpunt van de brandweerman 412

Machtsverschuiving 413

Toegenomen valutavolatiliteit 413

Stabiel of instabiel, dat is de vraag 414

De cirkel is rond: weer terug naar u 418

Bijlage A. Andere functies van het geld 421

Bijlage B. Verklarende woordenlijst 423

Bijlage C. Complementaire munteenheden in Nederland en België 432

Over de schrijver 455

Dankwoord 456

Noten 457